Karl Popper şunları yazmaktadır:
“Bir kuramdan çıkarılan sonuçların doğrulandığı görülürse, kuram geçici olarak sınavdan başarılı çıkmış demektir. Onu bir kenara itmenin nedeni olmadığını görmüşüz demektir. Ama eğer sonuç olumsuz olmuşsa veya başka deyişle kuramın sonuçları yanlışlanmış ise, bu yanlışlama, bu sonuçların kendisinden mantıksal olarak çıkarıldığı kuramın kendisini de yanlışlar. Burada olumlu bir kararın kuramı ancak geçici bir süre için ayakta tutabileceği görülmelidir. Çünkü olumsuz kararlar onu daha sonra her zaman ortadan kaldırabilir. Bir kuramın sistemli ve sıkı sınavlara dayandığı sürece (…) doğruluğunu kanıtladığını söyleyebiliriz.”
Bir kuramın hangi koşullarda bilimsel olduğunu söyleyebileceğimiz görülmektedir: Eğer kendisini deneysel sınamaya tabi tutabilirsek bu kuram bilimseldir. Ve bilimsel bir kuramın (her zaman göreli ve gelip geçici) doğruluğu, doğrulanmış olmasında değil yanlışlandığını göstermesi, kendisini çürütmesi veya Popper’in dediği gibi “yanlışlaması” mümkün olan bütün deneysel işlemlerden başarıyla geçmiş, bütün sınavları başarmış olmasında yatar. Bir doğru, onu sınamanın deneysel araçları olduğu takdirde bilimseldir. O halde bir kuramın bilimsel özelliği “doğrulanabilir” olmasından ziyade “yanlışlanabilir” olmasında yatar.
Jacques Monod, Karl Popper’in eserinin Fransızca baskısının önsözüne şu notu düşer: “Marksizm ve psikanaliz, kuramları kendi yapıları gereği yanlışlanamaz (çürütülemez) oldukları için, bilim dışıdırlar.”
Kaynak: André Vergez, Denis Huisman, Cours de Philosophie.
P o s t — B l o g 